Przejdź do treści

Wskaźniki dzietności w Europie osiągają tragiczny poziom. Oto jak wypada Polska na tle innych państw

27/09/2024 09:00
wskaźniki dzietności w Europie

W Europie od kilku dekad obserwuje się spadek liczby urodzeń, co stawia wiele krajów przed poważnymi wyzwaniami demograficznymi. Wskaźnik dzietności w większości państw europejskich nie wystarcza do zastąpienia pokoleń, co może prowadzić do starzenia się populacji, problemów z finansowaniem emerytur oraz zmniejszania się zasobów siły roboczej. Choć średnia liczba dzieci na kobietę w Unii Europejskiej wynosi 1,46, różnice między poszczególnymi krajami są znaczące. W niektórych państwach wprowadzono innowacyjne programy wspierające rodziny, ale jak dotąd efekty są zróżnicowane. Jak na tym tle wypada Polska i co mogą zrobić inne kraje, by odwrócić ten niekorzystny trend?

wskaźniki dzietności w Europie

Wskaźniki dzietności w Europie

Średnia liczba dzieci przypadających na jedną kobietę w krajach europejskich w 2022 roku wynosiła 1,46. Jest to wskaźnik znacznie niższy od poziomu zastępowalności pokoleń. Na pierwszym miejscu rankingu znalazła się Gruzja (1,83), a zaraz za nią Francja (1,79), która od lat przoduje w Europie pod względem wskaźnika dzietności. Najgorzej sytuacja wygląda w Hiszpanii, gdzie średnia liczba dzieci na kobietę wynosi zaledwie 1,16. Poniżej znajduje się tabela z danymi dotyczącymi wskaźnika dzietności w wybranych krajach europejskich:
Przeczytaj także: Kraje z najwyższą płacą minimalną – Holandia w czołówce Europy, a Polska?

Europejski krajŚrednia liczba urodzeń na kobietę
Gruzja1,83
Francja1,79
Rumunia1,71
Bułgaria1,65
Czechy1,64
Turcja1,63
Islandia1,62
Serbia1,60
Słowacja1,57
Węgry1,56
Słowenia1,55
Dania1,55
Irlandia1,54
Chorwacja1,53
Szwecja1,53
Belgia1,53
Holandia1,49
Łotwa1,47
Niemcy1,46
Portugalia1,43
Estonia1,41
Austria1,41
Norwegia1,41
Szwajcaria1,39
Cypr1,37
Finlandia1,32
Grecja1,32
Luksemburg1,26
Włochy1,24
Hiszpania1,16
Źródło: Eurostat

Wyzwania demograficzne w Polsce i Holandii

W Polsce, podobnie jak w Holandii, liczba dzieci na kobietę pozostaje na poziomie poniżej średniej europejskiej. Holandia osiąga wynik 1,49, co jednak jest nieco powyżej średniej unijnej. W Polsce problem wydaje się jeszcze bardziej palący, ponieważ wskaźnik dzietności wynosi tylko około 1,3 – według danych Eurostatu. Oba kraje stoją przed poważnym wyzwaniem, jakim jest starzenie się społeczeństwa. Wzrost liczby osób starszych w stosunku do młodszych pokoleń może prowadzić do pogłębienia kryzysu w systemach emerytalnych oraz rynku pracy.

Sposoby na zwiększenie dzietności w Europie

Niektóre kraje europejskie wprowadziły różnorodne programy prorodzinne, które mają na celu zwiększenie liczby narodzin. Na przykład w Gruzji duchowy lider chrześcijański obiecał chrzcić osobiście każde trzecie dziecko w rodzinie. Z kolei Węgry wprowadziły politykę, zgodnie z którą rodziny z czwórką dzieci są całkowicie zwolnione z podatku dochodowego. W Szwecji natomiast rodzice mogą liczyć na aż 16 miesięcy płatnego urlopu rodzicielskiego, co pozwala na lepsze łączenie życia zawodowego z rodzinnym. W Polsce z godnie z obowiązującą ustawą, matki, które urodziły i wychowały co najmniej czworo dzieci, mogą liczyć na minimalną emeryturę, nawet jeśli nie wypracowały wymaganej liczby lat składkowych.

Jednak wciąż mimo programów takich jak „Mama 4+” czy „800+”, wskaźnik dzietności wciąż pozostaje niski. Jednym z problemów jest niewystarczająca liczba przedszkoli i żłobków, co utrudnia młodym rodzicom powrót na rynek pracy. Podobnie jak w Holandii, polska polityka prorodzinna w dużym stopniu opiera się na wsparciu finansowym, jednak brakuje bardziej złożonych rozwiązań, takich jak dłuższe urlopy rodzicielskie czy elastyczne formy pracy dla rodziców.